Hybride werken anno 2023: expert aan het woord

In het voorjaar van 2022 spraken we met Frank Vander Sijpe, Director HR Trends & Insights bij Securex over hoe bedrijven hybride werken succesvol kunnen invoeren. Anderhalf jaar later kloppen we weer bij hem aan, met de vraag om zijn licht te werpen over de evoluties van de voorbije periode.

Voorbij de hype

In veel bedrijven en organisaties is het al even duidelijk: de coronapandemie heeft voor de doorbraak van hybride werken gezorgd. “Dat klopt”, bevestigt Frank Vander Sijpe. “Als we kijken naar de cijfers over hybride werken van Statbel, het Belgische statistiekbureau, dan zien we dat thuiswerk voor de coronacrisis in principe mogelijk was in 17% van de Belgische bedrijven, nu zitten we rond 34%. We kunnen intussen wel stellen dat thuis- en telewerk geen hype is. Door de vraag naar een betere work-lifebalance, performantere technologie en de globalisering van de arbeidsmarkt verwachten we dat dit cijfer de komende jaren nog zal stijgen.”

Bedrijfscultuur centraal

Hoewel bedrijven hybride werken massaal omarmd hebben, is er het voorbije jaar ook wel sprake geweest van een terugkomgolf, waarbij bedrijven hun medewerkers vroegen om terug naar kantoor te komen. “Dat is vooral het geval bij bedrijven die er niet voor gezorgd hebben dat hybride werken ingebed werd in de bedrijfscultuur”, geeft Frank Vander Sijpe hierover aan. “Dat is op zich niet vreemd, want hybride werken is toch wel het grootste sociale experiment in heel lange tijd. Het is normaal dat bedrijven moeten zoeken naar een nieuwe balans.”

“Het afgelopen jaar was dan ook een leerproces waarbij twee belangrijke learnings naar voor gekomen zijn”, vult Frank Vander Sijpe verder aan. “Enerzijds werd het duidelijk dat een one-fits-allregeling niet werkt. Stellen dat iedereen één dag per week op kantoor moet zijn zonder een echte reden, is nutteloos. Bovendien is het hybride werken niet voor iedereen weggelegd, want het is fundamenteel vooral een kwestie van wederzijds “vertrouwen” – wat binnen bedrijven tot spanningen en moeilijke gesprekken kan leiden.

“Anderzijds moeten bedrijven op zoek naar een evenwicht tussen het welzijn van de werknemer en de economische rationaliteit. Meer welzijn valt in tijden van burn-out niet te onderschatten, maar door de hoge loonlasten is het ook belangrijk dat werknemers voldoende presteren en hun output kunnen aantonen. De vraag is alleen hoe output kan gemeten worden in een kenniseconomie. Dat is een proces waar we nog weg hebben af te leggen.”

Van landschapsbureau naar thuiskantoor

Hybride werken heeft niet alleen een impact op de bedrijfscultuur, ook op het gebied van infrastructuur is er de voorbije periode heel wat veranderd. Kantoren blijven door thuiswerken vaker leegstaan, waardoor kantoorruimtes herzien worden. “Bedrijven nemen stilaan afscheid van het landschapsbureau”, legt Frank Vander Sijpe uit. “Mensen hebben nood om samen te komen op kantoor. Zeker voor creatieve werksessies, brainstorms of een persoonlijk overleg waarbij ook non-verbale communicatie een rol speelt, werkt het gewoon beter om elkaar fysiek te ontmoeten. Er zijn ruimtes nodig die daarop voorzien zijn, zoals vergaderzalen en 1-tot-1-bubbels. Daarnaast moet er natuurlijk ook voldoende bureauruimte zijn voor mensen die er bewust voor kiezen om elke dag op kantoor te werken, omdat zij dat thuis, om diverse redenen, liever niet doen.”

Daarnaast is een goed uitgeruste thuiswerkplaats natuurlijk ook essentieel. Dat is zichtbaar op de huizenmarkt: woningen met een bureau zijn gegeerd goed. Sommige werkgevers geven hun thuiswerkende medewerkers nu al een thuiswerkvergoeding, ter compensatie van onder andere de hogere verwarmingskosten. “We verwachten dat sollicitanten ook de inrichting van een thuiskantoor mee op de onderhandelingstafel gaan leggen”, geeft Frank Vander Sijpe daarover nog verder aan.

Welzijn als beslissende factor

Waar bedrijven soms nog wat twijfelend kijken naar hybride werken, is het voor werknemers zonneklaar: de overgrote meerderheid is vragende partij om thuis te kunnen werken in jobs waar het kan. “In de kandidaatgedreven arbeidsmarkt die we vandaag kennen, is de mogelijkheid tot thuiswerk een beslissende factor”, vertelt Frank Vander Sijpe. “Bedrijven waar thuiswerk mogelijk maar toch niet toegelaten is, zullen moeilijker personeel vinden en hun eigen medewerkers sneller zien vertrekken.”

Welzijn beperkt zich echt niet tot de mogelijkheid om thuis te werken. De manier waarop het gebeurt, is ook cruciaal. “Dat klopt”, bevestigt Frank Vander Sijpe. “Bedrijven die kiezen voor hybride werken, moeten ook inzetten op voldoende verbinding met hun medewerkers thuis. Die connectie, en het gevoel betrokken te blijven, zijn super belangrijk voor de kwaliteit van de motivatie."

Trends voor de toekomst

Hybride werken heeft de manier waarop bedrijven werken veranderd en dat zal de komende jaren niet anders zijn. “Voor de toekomst zie ik twee grote evoluties”, vult Frank Vander Sijpe aan. “Enerzijds zal hybride werken leiden tot een grotere globalisering van de arbeidsmarkt. Bedrijven die bepaalde profielen niet meer in eigen land vinden, zullen over de grens gaan kijken. Ook zullen werknemers ontdekken dat werken niet langer locatiegebonden is, waardoor de vraag naar een zogenaamde ‘workation’ de komende jaren ongetwijfeld zal stijgen. Daarnaast kan hybride werken ook zorgen voor meer diversiteit op de arbeidsmarkt. Thuiswerk kan bijvoorbeeld een oplossing zijn voor mensen die hun woning moeilijk kunnen verlaten om te werken. Dat kan deels een antwoord bieden op het tekort aan sollicitanten, maar kan er ook voor zorgen dat bepaalde profielen, zoals mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt beter geactiveerd worden.”